سرنگ در پزشکی وسیلهای است که برای تزریق دارو به بدن به کار میرود. سرنگ عموماً وسیلهای استوانهایشکل و مدرّج است که در انتهای آن پیستونی قرار دارد که با فشار دست، دارو را به جلو هدایت و از طریق سرسوزن تیز وارد بافت بدن میکند.
عمار موصلی چشم پزشک مسلمان اهل موصل در قرن ۱۱ میلادی اولین سرنگ را اختراع کرد و در مصر آنرا برای خارج کردن آب مروارید از چشم بیماران زیادی استفاده کرد.
انواع سرنگها
امروزه اغلب سرنگها یک بار مصرف بوده و جنس آنها پلاستیکی است. در گذشته سرنگهای شیشه ای نیز وجود داشت که با حرارت و جوشاندن در آب سترون میشد. سرنگهای فلزی اکنون نیز برای کارهایی مانند شستوشوی گوش استفاده میشوند؛ ولی به دلیل توجه به خطر بیماریهایی که از طریق سرنگ آلوده منتقل میشوند مانند ایدز و هپاتیت اغلب از سرنگ یک بار مصرف استفاده میشود و در امحاء سرسوزن پس از انجام تزریق دقت بیشتری میشود.
امروزه اغلب تقسیمبندی سرنگها بر اساس حجم آنها است مانند سرنگ انسولین، دو سی سی، پنج سی سی و ده سی سی و …
معمولاً سر سرنگها یک اندازه و استاندارد ساخته شده و بنابراین هر نوع سوزنی به آن وصل میشود پیستون داخل سرنگ به راحتی داخل بدنه حرکت میکند.
انواع تزریقات
یک روش رساندن دارو به بدن تزریقات است که حتما باید از تکنیک های آسپتیک استفاده شود.
1- زیر جلدی sc sabcutaneous
2- داخل عضله In intramuscular
3- داخل جلدی ID intradermal
4- وریدی IV intravenous
5-تزریق به صورت پانسیون مانند پانسیون مایع نخاعی scf